Blog 22 See no evil, hear no evil

Afgelopen weekend werd ik enorm geraakt door een ijzersterk betoog van Vera van Zelm. Zij besloot zaterdag geen satirische sketch te maken voor het programma ‘Spijkers met koppen’ naar aanleiding van het rapport van commissie van Rijn over de ‘mistanden bij de NPO’ maar hield in plaats daarvan een vurig betoog waarin ze haar eigen ervaringen deelt en kreeg het in haar slotconclusie even te kwaad, omdat het gewoon weg doodeng is om je uit te spreken. We weten immers hoe ‘Nederland reageert’ op vrouwen die het lef hebben te delen wat hen is overkomen… 

‘Een onveilige werkomgeving ontstaat niet alleen door ongewenst gedrag van collega’s, maar ook door een omgeving die toekijkt, een leidinggevende die het toelaat, een werkgever die niet ingrijpt en het toezicht dat faalt.’

Een alinea uit het langverwachte rapport van Commissie van Rijn, over de mistanden binnen de NPO. Een schokkend rapport over grensoverschrijdend gedrag. De titel van het rapport luidt: ‘Niets gezien, niets gehoord, niets gedaan. De zoekgemaakte verantwoordelijkheid.’ Waarin onder andere stelselmatige sabotage, fysiek en verbaal geweld en seksuele intimidatie aan het licht komen en de fysieke, mentale en sociale schade die dit veroorzaakt bij de betreffende medewerkers en hun naasten. ‘See no evil, hear no evil.’

In hoofdstuk 2 van het rapport lees ik tot mijn grote verbazing, in ‘gezellige kleurtjes’ getypte voorbeelden van de grensoverschrijdende gedragingen. Ik licht er hier een paar uit:

-Collega’s in het gezicht spugen – Tegen de muur drukken – Werk van medewerkers in de prullenbak gooien – Bij mensen thuis langsgaan – Mensen vernederen totdat ze huilend weglopen – Collega’s op de mond of in de nek zoenen – Trappen tegen prullenbakken en stoelen – Bij de keel grijpen van collega’s –

Maar ook opmerkingen als: – ‘Wil je mijn wortel zien? – Wie zou je liever pijpen? Mij of…’ – ‘Je hebt dit alleen voor elkaar gekregen omdat je een lekker wijf bent…’ – En eigenlijk nog veel meer wat het daglicht niet kan verdragen. En ik weet nu al dat er mensen zijn die dit allemaal onzin vinden en die zich verschuilen achter de standaardzin: ‘Mag je nu helemaal niets meer zeggen? Of het sneue ‘Het was maar een grapje!’ Het zijn, vrees ik, dezelfde mannen en vrouwen die keihard moesten lachen om een lelijke, ietwat morsige oude man, met een gore snor, die aan tafel van een treurige talkshow, met even treurige tafelgasten, vol trots en gierend van het lachen vertelt over hoe hij jaren geleden met een stel vrienden een kaars in iemands vagina heeft gepropt. De vrouw in kwestie was bewusteloos. De mensen die daar hard om moesten lachen hebben toch serieus hulp nodig? Die zijn toch ontzettend in de war? Of reageer ik nu hysterisch, te emotioneel en overgevoelig? Ligt het aan mij? Hebben zij geen hulp nodig, maar ik zelf? Helaas, als ik al hulp nodig zou hebben, is die verdrietig genoeg wegbezuinigd door, wederom enge figuren met macht.

Het nare van dit soort types in machtsposities is dat ze er gewoon mee weg komen. ‘Het was een andere tijd toen en doorrrrrr.’ Waar je verwacht dat dit toch echt alle grenzen voorbijgaat en mensen waarschijnlijk wel zullen afhaken, blijkt het tegendeel. Tuurlijk is er een grote groep mensen die dit gedrag onacceptabel vinden, maar dit echt uitspreken is risicovol en het betreffende homofobe Voetbal Inside trekt nog steeds meer dan een miljoen kijkers. Ik vraag me dan altijd af wat voor mensen dat zijn? Ik vermoed dat we te maken hebben met ramptoeristen. Ik denk dat het dezelfde mensen zijn die eerste rang staan bij een brand in de buurt, of een verkeersongeval, of beiden, die mogelijk ook nog de hulpverleners hinderen. Ik denk dat het van die types zijn die niets willen missen, die lijden aan het zogeheten ‘fomo: the fear of missing out.’ Ze vullen zich met ieder beetje bagger van een ander.  Die bullshit absorberen als een spons. Het zijn naar alle waarschijnlijkheid mensen die kijken naar video’s van Yvonne Coldeweijer. Of nog erger, die ‘spion zijn’ voor het roddelkanaal van Yvonne Coldeweijer. Ik heb me destijds overigens verbaast over de hoeveelheid vrouwen die zich achter Derksen schaarden. Die het voor hem opnamen. Die alle ophef maar wat overtrokken vonden en die andere vrouwen naar beneden halen. Wat voor soort vrouwen zijn dit? Ik vind dat nog steeds onbegrijpelijk. Hij kwam weg met ‘het is een jeugdzonde en ik heb me kwetsbaar opgesteld.’ Het zal je kind maar wezen bij wie dit gebeurt. Derksen heeft zelf twee dochters. Het zal je vader maar zijn die lachend op nationale televisie meedeelt een vrouw te hebben verkracht.

Waarom komen mannen weg met dit soort gedrag? En het blijft niet alleen bij televisie, film of theaterwereld. Dit gebeurt in iedere sector. Ook in de voetballerij kun je ongevraagd oneindig veel foto’s van je veel te ‘kleine Jodocus’ sturen, vrouwen stalken en dan wegkomen met: ‘Ik realiseerde me niet dat ik hiermee grenzen heb overschreden. Ik ben zelf namelijk tamelijk onder de indruk van mijn rauwe winterpeen en geloof sterk in delen met velen en heb daarom vanuit liefdadigheid en pure onbaatzuchtigheid, andere vrouwen dan mijn eigen vrouw, iets van mezelf willen geven. Ik schaam me kapot’ schreef Overmars vervolgens in een verklaring. Het gerucht gaat dat hij doelde op zijn kleine geslachtdeel, maar bronnen van Yvonne C. kunnen dat niet met zekerheid zeggen. Gelukkig draaien ze in Antwerpen hun hand niet om voor een beetje dickpick en werd hij daar zelfs met een spandoek door fans op de tribune gesteund. Ze staan achter hem en als ik hen was zou ik ook achter hem blijven staan, want ook al zeggen insiders dat hij niet zo’n grote heeft, zou ik geen onnodige risico’s nemen. Naar het schijnt is hij door Ajax ook alweer twee keer benaderd. En zo kwam alles toch nog goed. Van het elftal van vrouwen die de dickpicks ontvingen ontbreekt helaas ieder spoor. Ik snap er geen bal meer van.

Theaterregisseur Ruut Weissman die in zijn tijd als artistiek leider van de Amsterdamse Kleinkunstacademie relaties onderhield met studenten, waarin hij zijn machtspositie misbruikte, noemde de documentaire ‘De Hoofdpersoon, een ‘totale ontmanteling van zijn ego.’ Ruut werkt overigens nog steeds als regisseur. Geen enkel probleem. Matthijs van Nieuwkerk gaat weer lekker aan de slag bij RTL (of ligt aan de slag wellicht gevoelig en kan ik beter zeggen: ‘Matthijs van Nieuwkerk laat van zich horen…’of…)  Tom Egbers wilde heel graag met de vrouwen die zich onveilig hadden gevoeld in gesprek, maar, heel gek, zij liever niet met hem. Hij benoemt: ‘Het was een zwaar jaar met alles wat ons in overkomen.’ Het schijnt dat hij alweer praat over een mogelijke terugkeer bij de NOS. Tom kreeg ook nog eens hartklachten door alle stress. Zijn vrouw Janke moest ironisch genoeg aftreden als voorzitter en gezicht van ‘Mores’ het meldpunt voor ongewenst gedrag in de culturele en creatieve sector. Pijnlijk. Waar is eigenlijk de vrouw gebleven waar het allemaal om ging? Even voor de duidelijkheid. Het ging om een stagiaire van toen nog 22 jaar met wie Tom Egbers een buitenechtelijke relatie had. Tom heeft haar net zo lang benaderd, geappt, gemaild, ’s nachts gebeld, tot ze op zijn avances inging. Toen de relatie aan het licht kwam en zijn vrouw Janke verhaal ging halen bij haar, werd zij vervolgens net zo lang getreiterd, gepest, vernederd op de werkvloer, totdat ze besloot de NOS te verlaten. Een giftige omgeving. Niemand deed iets. Ze verdween, net als Aïcha Marghadi, de vrouw die werd gediscrimineerd, gepest en als nul behandeld en oh ja, gevraagd om in bad te komen zitten bij Jack van Gelder, maar dat was natuurlijk allemaal een misverstand en een ‘misplaatste grap.’ Hoor je me lachen?

Weet je wat me ook opvalt? Dat veel van de vrouwen van, hun man blijven steunen. En dat dan andere vrouwen gaan roepen hoe buitengewoon knap dat is. Error. Hoe krijgen die mannen dat toch voor elkaar? Ze flikflooien wat aan, gaan vreemd bij de vleet, liegen, bedriegen, sturen hun geslachtdeel naar collega’s, nou ja deel, foto’s van en zo’n vrouw zegt: ‘Er is karaktermoord gepleegd.’ Stand by your man is mooi, maar er zijn grenzen toch? Of moeten we verder denken? Is er meer aan de hand? Kunnen ze niet weg? Zitten de vrouwen in kwestie in een web, vast in een gouden kooi?  Zijn ze bang om alles te verliezen? Bang om zich uit te spreken? Ik heb wel een vermoeden, maar zeker weten doe ik het niet. Yvonne C. raadplegen…of?  

Een zeker Mart S. sla ik, met uw welbevinden even over. Alles wat je aandacht geeft groeit. 

Wat al deze mannen gemeen hebben? Ze hebben macht en misbruiken die positie. Grote ego’s waar kleine onzekere jongetjes achter schuil gaan. Vaak zijn ze gepest. Ze hebben weinig respect voor de ander en weinig besef wat hun gedrag met de ander doet. Ze verwarren seks met liefde. De wereld draait (door) en om hen en hen alleen. Ze nemen geen verantwoordelijkheid voor hun gedrag en wijzen structureel naar de ander, het ligt nooit aan hen. Ze luisteren niet naar ‘stop hou op!’  Ze zijn niet in staat te voelen. Ze manipuleren, domineren, regeren en nog veel meer woorden met ‘eren.’ Ze kennen geen grenzen, weten van geen ophouden. Ze laten je geloven dat het aan jou ligt. Je gaat oneindig aan jezelf twijfelen. Maar de allergrootste ergernis en diep, diep, nog dieper frustrerend is dat dit soort mannen zich als ‘slachtoffer’ profileert en aan iedere talkshowtafel, in ieder interview, in ieder gesprek en bij iedereen die het maar wil horen, lopen te ‘janken’ over ‘wat hen allemaal is overkomen.’

Serieus?

Ik gun iedereen een tweede kans. De mogelijkheid om het anders te doen. Tot inkeer en inzicht te komen. Van fouten te leren, het leven, je gezin en je carrière weer op te pakken. Met goede voornemens de toekomst in. Van mij part met de belofte ‘Ik ga het van nu af aan allemaal anders doen.’ Prachtig! Werkelijk waar! Chapeau voor jou en voor iedereen om je heen die daar vast en zeker ook bij gebaat zullen zijn. 

Maar stap in hemelsnaam NU uit die ‘slachtofferrol.’ Hij past je niet!